تأثیر بازی ها و اسباب بازی های کودکی بر بزرگسالی

بازی بچه ها تأثیری عمیق بر شکل گیری هویت آن ها در بزرگسالی دارد.
 

آیا می توانید به خاطر آورید در کودکی بیشتر به چه بازی هایی علاقه داشتید و کدام بازی ها را بیشتر انجام می دادید؟ بازی های شما معمولاً دخترانه بود یا پسرانه؟ یا اینکه معمولاً بازی هایی فارغ از بحث جنسیت انتخاب می کردید؟ اگر در حال حاضر ازدواج کرده اید و خودتان صاحب فرزند هستید، آیا بچه هایتان در انتخاب بازی به جنسیت خود حساس هستند و سعی می کنند بازی هایی متناسب با پسر و یا دختر بودن خود انتخاب کنند؟ آیا نوع بازی کودکی می تواند در شکل دهی به شخصیت انسان در بزرگسالی تأثیر بگذارد؟ اگر می تواند تأثیر بگذارد، این تأثیر به چه نحوی خواهد بود و چگونه اتفاق می افتد؟
 

بر اساس نظریه شناختی ژان پیاژه، کودکان از طریق تامل با محیط پیرامون خود آموزش می بینند و از همین طریق به بلوغ و رشد و شکوفایی دست می یابند و مهارت های خود را توسعه می دهند. این آموخته ها و مهارت ها تا سنین بزرگسالی همراه کودک خواهند بود و در حقیقت در شکل دهی به شخصیت بزرگسالی او نقشی جدی ایفا می کنند. نقش هایی که کودک در بازی ها برای خود انتخاب می کند (به عنوان مثال نقش یک قهرمان، هنرمند، مادر، پدر، دانشمند، ورزشکار، جادوگر، شاهزاده و ...)، شیوه بازی کردن (مثلاً رقابتی یا مشارکتی) و کسی که با او بازی می کند (مثلاً تنها، بازی با همجنس و یا غیرهمجنس) تأثیری جدی و عمیق بر شکل دادن به شخصیت و هویت آینده ایفا می کنند.
 
اسباب بازی هایی که کودک بیشتر با آن ها سر و کار دارد و بازی هایی که او انجام می دهد، می توانند بر علائق شغلی او در آینده تأثیر جدی داشته باشند.
 

بیشتر اسباب بازی هایی که برای پسرها طراحی شده و برای پسرها خریداری می شود (مثلاً فوتبال و بیسبال و یا بازی های ویدیویی خشن و جنگی)، معمولاً تم هایی مشترک دارند که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره نمود: تعیین هدف و برنامه ریزی برای دست یابی به آن، غلبه بر چالش ها و خطرات مختلف، آزمودن قدرت و مهارت، رقابت با افراد دیگر و یا شخصیت های یک بازی ویدیویی و دستیابی به موفقیت به واسطه پاداش های ملموس (مثل برنده شدن در یک مسابقه ورزشی و یا امتاز گرفتن در یک بازی ویدیویی).
  

بیشتر اسباب بازی هایی که برای دخترها طراحی شده و یا توسط دخترها استفاده می شود (مانند خانه، عروسک، وسائل آشپرخانه، بازی های ویدیویی و یارانه ای شبیه سازی دنیای واقعی و ...)، معمولاً تم هایی مشترک دارند که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره نمود: ایجاد روابط، نقش های منعطف (تغییر نقش از میزبان به مهمان و بالعکس) و ارتباطات اجتماعی به عنوان ابزار اصلی همکاری اجتماعی. بیشتر بازی های سنتی دخترها یک "پایان" رسمی ندارد و هدف نهایی بازی فرآیند تعامل ، ارتباط و حل مسأله مشارکتی است. البته برخی دخترها نیز در بازی هایی مانند ورزش های رقابتی نیز وارد می شوند و می توانند به موفقیت های قابل توجهی نیز دست یابند.
 
بازی های کودکان از بسیاری از جهات تمرینی آگاهانه و یا ناآگاهانه است برای آماده شدن جهت پذیرش نقش های مختلف در بزرگسالی. در همین راستا، تنوع روش های بازی کودکان می توانند نقشی جدی و عمیق بر هویت پیش روی آن ها در بزرگسالی داشته باشد.
 

بازی ها و اسباب بازی های غیر وابسته به جنسیت و یا خنثی، می تواند مزایای رشدی زیادی برای کودکان به همراه داشته باشد. از میان چنین بازی هایی می توان به این موراد اشاره نمود: پازلها، بازی های تخته ای، خانه سازی، شطرنج، دوچرخه سواری، نواختن ابزارهای موسیقی، کیت های مشاغل مانند پزشکی، کیت های ررباتیک، بازی های توپی مشترک بین دختران و پسران، بازی های آبی، رفتن به طبیعت، نگهداری از حیوانات خانگی و ...
 
در ادامه برخی از مزایای این بازی ها و فعالیت ها را ذکر می کنیم:
1. دختران و پسران را به کلیشه های جنسیتی محدود نمی کنند (البته برخی نقش ها تنها مختص پسران و یا دختران است، پس بهتر است اسباب بازی ها و بازی ها را به نحوی انتخاب کنید که این نقش ها آسیب نبینند).
 
2. این قبیل بازی ها، بچه ها را با طیف وسیعی از یادگیری ها مواجه می کنند که نتیجه آن می تواند عملکرد بهتر آن ها در مدرسه و محیط های آموزشی باشد.
 
3. چنین بازی هایی کودکان را در معرض طیف وسیع تری از محیط ها و موضوعات شناختی قرار می دهند و در نتیجه کودک در آینده به مشاغل و فعالیت های بیشتری آشنا و البته علاقمند شده و با شرایط مختلف زندگی و شغلی بهتر کنار می آید.
 
4. بازی های غیر مختص به جنسیت می توانند به رشد بهتر نیم کره های چپ و راست مغز کمک زیادی کنند.
 
5. در این بازی ها کودک تعامل با هم جنس و غیر هم جنس را بهتر آموخته و همین امر بر روابط بزرگسالی او تأثیری مثبت خواهد داشت.
 

بسیاری از پدرها و مادرها گمان می کنند که بازی و اسباب بازی، تنها ابزاری است برای سرگرم کردن بچه ها، اما واقعیت این است که بیشتر آنچه که قرار است بچه بیاموزد در خلال همین بازی های خواهد آموخت. از سویی همین بازی کردن ها نقشی جدی و بسیار اساسی در شکل دهی به شخصیت بزرگسالی کودک ایفا می کنند به نحوی که حتی می توان گفت موفقیت های تحصیلی و شغلی افراد به بازی ها و اسباب بازی های کودکی آن ها وابسته است.
 
بنابراین لازم است والدین در انتخاب اسباب بازی و البته بازی ها و همبازی های کودک توجه بیشتری نمایند. کودک با همین بازی ها با افکار، نظرات و مشاغل مختلف آشنا شده و ممکن است به برخی و یا حتی همه آن ها علاقمند گردد. در این صورت در آینده و در هنگام انتخاب شغل و رشته تحصیلی با طیف وسیعی از علاقمندی ها روبرو شده و قدرت انتخاب بیشتری خواهد داشت و در نتیجه احتمال موفقیتش افزایش خواهد یافت.
 
باید توجه نمود که کودک نقش های جنسیتی و نحوه ارتباط با دیگران را نیز در خلال همین بازی ها می آموزد. بنابراین در انتخاب اسباب بازی و البته هم بازی باید جنسیت کودک را نیز مد نظر قرار داد.
 
منبع: Psychologytoday